MAVİ DEĞİRMEN

---

Başlangıç

   Seferihisar (Cittaslow) Doğanbey Köyünde  bulunan bu yel değirmeni, ana yoldan gelip geçenlerin yıllardır gördüğü, görenlerin içini burkan, işlevini yitirmiş ve harap haldeydi. Değirmenin önceki sahipleri bu değirmeni tekrar restore ettirip işletmeyi düşünmediğinden, değirmen ve üzerinde kurulu olduğu arazi, eşsiz deniz manzarasına rağmen kullanılamıyordu. 

  Yel değirmeninin yeni sahibi Üstün İzci'nin 2014'te restorasyona başlamasıyla birlikte, Mavi Değirmen adıyla aslına uygun olarak tekrar buğday öğütme işlevine kavuştu.

  Artık tüm iç ve dış mekanizması tamamlanarak hazır hale gelen Mavi Değirmen, merakların gelip gezdiği, önündeki deniz manzarası ve arkasındaki Doğanbey Köyü ile herkesin fotoğraf çektirdiği bir uğrak yeri oldu. 

Mavi Değirmen'in Tarihi - 1800ler

  Yazılı ve sözlü kaynaklardan araştırıp bulabildiğimiz kadarıyla, yel değirmeninin tarihi 1856 yılına dayanıyor. 

  Doğanbey - Seferihisar (İpsili Köyü) yel değirmeni, Tırtıroğlu Hacı Ali Ağa tarafından, köyde yaşayan bir Rum ustaya 1856'da yaptırılmış. Bu değirmen yapıldığı tarihte, köyde faal durumda olan ve Rumlara ait bir yel değirmeni daha varmış. Bu değirmen tamamen yıkılmış olup sadece yeri bellidir. Muhtemelen iki değirmeni de aynı usta yapmıştır. 

   Tırtıroğlu Hacı Ali Ağa, Antalya'dan gelip İpsili'ye yerleşen bir mevsimlik Gümrük Muhafaza Memurluğu yapan dönemine göre çok girişimci ve çalışkan bir kişiymiş. Yel değirmeninin işletmesi, Hacı Ali Ağa tarafından uzun yıllar sürdürülmüş, kendisinin vefatından sonra da oğlu Tırtıroğlu Feyzullah tarafından yine vefatına kadar devam edilmiştir.

1900'ler ve Değirmenin Unutulması

  Tırtıroğlu Feyzullah'ın vefatından sonra, değirmen, oğlu Mehmet Özener ve kızı Gülsüm Dağdeviren'e miras kalmıştır. 1934 yılında değirmen Mehmet Karakuyu'ya satılmış, sonrasında 1940'ta da Ferhat Demirel'e satılmıştır. 1924 yılındaki göçmen mübadelesi ile Doğanbey Köyü'ne gelip yerleşen, Bulgaristan doğumlu Ferhat Demirel, değirmenin bakım ve onarımını yaparak 1960 yılına kadar çalıştırmış. 

  Taş ve ahşap gibi tamamen doğal malzemeler kullanılan ve büyük bir mekanik enerji ile çalışan yel değirmenleri, sürekli olarak aşınır ve bakıma ihtiyaç duyar. Türkiye'nin geçirdiği sanayi dönüşümünün de etkisiyle halkın yel değirmenlerine olan ihtiyacı ve değirmencilerin gelirleri azalmıştır. 

   Doğanbey yel değirmeni, 1960 yılından sonra gerekli bakımlar yapılmadığı için yavaş yavaş harabeye dönmüştür. Değirmenin önce yelken direkleri (pervane sistemi) parçalanmış, daha sonra da değirmenin ahşap mekanizması ve çatısı çürüyüp parçalanmıştır.

​   1994 veya 1995 yılında ise köye gelen askeri bir birlik, değirmenin üzerine branda gererek burada konaklamış. Doğanbey Köyü sakinlerinin tanıklıklarına göre, birliğin başındaki Binbaşı, değirmenin orijinal taşlarını, köyün eski camisindeki bir taşı ve Rumlar'dan kalan okuldaki bir taşı, iş makinesi  ile söktürmüş ve kamyona yükleyerek götürmüş. Bugün nerede olduğunu bilemediğimiz bu taşların tarihi değeri bulunmaktadır.